Zelfsturing: de ‘hype voorbij?’ of toch ‘de toekomst?’

Zelfsturing: de ‘hype voorbij?’ of toch ‘de toekomst?’

Het concept zelfsturing staat onder druk en ontvangt kritiek. Onderzoek in de zorg laat zien dat medewerkers amper méér eigenaarschap en tevredenheid ervaren bij zelfsturing. De thuiszorgorganisatie Cordaan heeft afgelopen week besloten per 1 januari zelfsturing weer af te schaffen. Is de hype dan voorbij?

Volgens ons heeft zelforganisatie wel de toekomst. Maar hoe maak je zelforganisatie succesvol? Dat vraagt om een heel andere manier van organiseren en leiding geven.

wendbaar organiseren

 

Bij sommige klanten met zelfsturende teams hoorden we de verzuchting: ‘Help, ik mis het MT van vroeger!’ Hoe breng je samenhang in een organisatie van losse zelfsturende teams? Zelfsturing vraagt niet om minder sturing of loslaten, maar soms ook om vertraging. Oftewel een ándere sturing… elkaar anders vasthouden.

Daarbij komt nog een element dat wel eens vergeten wordt. En dat is hoe meer zelforganisatie, hoe meer structuur er nodig is in een organisatie. Dus minder hiërarchie betekent meer structuur!

 

 

 

Minder Hiërarchie <-> Meer structuur

 

Hiërarchie: ‘ een manier om personen te ordenen volgens asymmetrische relaties daartussen, waarbij meerderen met minderen worden verbonden’.

Een persoon is de baas over meerdere anderen. Als die baas regelmatig vertelt wat en hoe anderen het moeten doen, dat controleert en bijstuurt, is er eigenlijk heel weinig structuur nodig. Omdat we weten wie we waarop moeten aanspreken (‘afrekenen’) vinden we dat we een heldere structuur hebben gecreëerd.

De samenhang tussen wat ieder doet zit vooral in het hoofd van de baas, de spin in het web. En als spin in het web is het moeilijk voor te stellen hoe anderen die samenhang niet zien. Het is dan ook niet gek dat op zo’n manier ideeën voor integrale verbetering maar beperkt bottom-up van de grond komen. Eén jaarlijkse toespraak of een flowchart in de kast helpen daar niet bij.

 

Structuur: ‘structuur is de manier waarop iets in elkaar zit, waarop elementen van een verzameling samenhangen’.

Een heldere structuur in een organisatie is een logische en inzichtelijke samenhang tussen de verschillende elementen. Het maakt je bewust van het geheel, de verschillende onderdelen, de samenhang daartussen én je eigen plek daarin. Met het creëren van waarde als leidraad. Hiermee wordt het voor iedereen mogelijk mee te denken. Over zijn eigen aandeel, maar ook afdeling overstijgend. Daar komen de echte innovaties vandaan. Ook beslissingen zijn makkelijker en sneller te nemen.

 

Het is opvallend maar verklaarbaar dus, dat veel moderne, innovatieve organisaties weinig hiërarchie kennen en juist een heel heldere structuur (als in de bovenstaande definitie) kennen. De kunst is zo’n structuur te laten ontstaan dat bevlogenheid, wendbaarheid en waarde-creatie voortdurend gestimuleerd worden.

Dat lukt als de structuur:

  • Gezamenlijk wordt gecreëerd / inzichtelijk wordt gemaakt.
  • Inzicht biedt in de samenhang en het hoe en waarom van ieders rol en invloed op het geheel van waarde-creatie voor de klant.
  • Minimalistisch is en inzicht biedt in zijn eigen waarom (het waarom van de structuur), zodat hij makkelijk aangepast kan worden als de veranderende omstandigheden of kansen erom vragen.
  • Kennis tussen mensen vrij laten stromen.
  • Helder maakt wie wat van wie nodig heeft, maar veel ruimte biedt in hoe dat te realiseren.

 

Kortom, zelforganisatie gaat niet over méér sturen, méér loslaten of controleren (daarvoor verandert de wereld te snel) maar over verbinden en elkaar anders vasthouden.



Ook via WhatsApp!
Call Now Button